«سجام» مخفف «سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان» است که توسط شرکت «سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه» و زیر نظر سازمان بورس با هدف ایجاد سامانه یکپارچه، فراگیر و ارائه خدمات بهتر و سریع‌تر به سرمایه‌گذاران ایجاد شده است. طبق مصوبه اعلامی از سوی سازمان بورس اوراق بهادار، تمام سرمایه‌گذاران فعلی که پیش از شهریور ۱۳۹۷ کد بورسی دریافت کرده‌اند باید به سامانه ثبت‌نام سجام به آدرس «https://profilesejam.csdiran.com/» مراجعه کرده و اطلاعات خواسته‌ شده را وارد کنند. از طرفی، اگر افراد تازه‌وارد در بورس به کارگزاری‌ها مراجعه می‌کنند باید علاوه بر پر کردن اطلاعات لازم که کارگزاری از افراد تقاضا می‌کند، وارد سامانه سجام شده و اطلاعات خواسته‌ شده را هم تکمیل کنند. در مقاله بعدی، شیوه پر کردن فرم‌ها در سامانه سجام را توضیح خواهیم داد. در نهایت، با انجام هر دو مرحله گفته شده، کارگزاری طی مدت‌زمان مشخصی کد بورسی و کد معاملاتی را برای افراد صادر خواهد کرد. لازم به ذکر است که از اوایل سال ۱۳۹۷ در طی چند مرحله به معامله گران فرصت داده شد تا اطلاعات خود را در سامانه سجام ثبت‌نام کنند که در مرحله اول این فرصت تا پایان شهریور ۹۷ به طول انجامید.

در تازه‌ترین دستورالعمل از تمام سرمایه‌گذاران قدیمی بازار سرمایه خواسته‌ شده که تا پایان سال ۱۳۹۷ اطلاعات هویتی خود را در سامانه ثبت کنند. اگر ثبت‌نام اولیه در این سامانه انجام نگیرد و مهلت مقرر به اتمام برسد، آن‌گاه کد معاملاتی افراد بسته می‌شود و اجازه انجام معاملات را از دست می‌دهند. این روند تا زمانی که سرمایه گذاران ثبت‌نام خود را در سامانه به انجام برسانند، ادامه خواهد داشت. پس از ثبت‌نام در سامانه، یک کد ۱۰ رقمی برای شما پیامک می‌شود که باید با استفاده از آن احراز هویت غیر حضوری یا الکترونیکی را از طریق اپلیکیشن های سیگنال، آپ و کارگزاری آشنا انجام دهید و یا با مراجعه به یکی از شعب منتخب دفاتر الکترونیک دولت یا کارگزاری‌ها، مراحل نهایی را انجام دهید تا ثبت اطلاعات شما در سامانه سجام نهایی گردد و احراز هویت شوید. بدین ترتیب کد بورسی برای شما ارسال خواهد شد.

مزایای سامانه سجام

۱- ثبت‌نام آسان در کارگزاری‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری

تا قبل از عملیاتی شدن سامانه سجام، افراد مجبور بودند بخش عمده‌ای از وقت خود را برای مراجعه حضوری و پر کردن تعداد بی‌شماری از اطلاعات تلف کنند. این موضوع زمانی بغرنج‌تر می‌شد که مشتری از کارگزاری فعلی خود رضایت نداشت و مجبور بود تمام مراحل فوق را دوباره طی کند؛ گاهی این چرخه، چندین و چندبار تکرار می‌شد. هرچند این مسئله برای افرادی که درگیر بازار سرمایه هستند زیاد به چشم نمی‌آید؛ ولی با این‌ وجود، مسئله مهمی بود که بارها موضوع شکایت سرمایه‌گذاران شده بود.
هم‌چنین متقاضیان انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری مانند درآمد ثابت، درآمد متغیر و مختلط نیز که افراد مبتدی و حرفه‌ای بازار سرمایه را تشکیل می‌دهند نیز مجبور بودند اطلاعات ثابت و تکراری را در فرم‌های مختلفی که از سوی سازمان تعریف ‌شده بود وارد کنند و وقت بسیاری را در تایم اداری از دست بدهند. با راه‌اندازی سامانه سجام، این بخش مهم از فرایند ثبت‌نام با سرعت بیشتری انجام شد. به این ترتیب، سرمایه گذاران تازه‌کار با پر کردن اطلاعات در سامانه سجام، می‌توانند به هنگام مراجعه‌های بعدی خود به انواع نهادهای بازار سرمایه مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های تأمین سرمایه – معمولا برای اشخاص حقوقی – و سایر کارگزاری‌ها زمان بسیار کمتری را از دست بدهند.

۲- دریافت بی‌دغدغه سود مجامع

تا قبل از عملیاتی شدن سامانه سجام، رویه پرداخت سود به شکل‌های مختلفی صورت می‌گرفت که رایج‌ترین آنها را در ادامه برایتان می‌گوییم. پس ‌از آنکه شرکت‌ها در مجمع عمومی عادی خود قسمتی از سود هر سهم (EPS) محقق شده را بین سهامداران تقسیم می‌کردند، سرمایه‌گذاران باید طبق اطلاعیه‌ای که در سامانه «codal.ir» منتشر می‌شد به یکی از شیوه‌های زیر – با توجه به برنامه شرکت – برای دریافت سود تقسیم‌ شده دست به کار می‌شدند.
یکی از این روش‌ها دریافت شماره ‌حساب سرمایه‌گذاران از طریق ایمیل و واریز سود تقسیمی به‌حساب آن‌ها بود. روش دیگر، معرفی یک بانک به سرمایه‌گذاران بود تا با مراجعه به آن در تاریخ مشخص‌ شده و ارائه کارت ملی و کد بورسی خود سود تقسیمی را دریافت کنند. جدا از هزینه‌های بی‌موردی که در این روش به شما وارد می‌شد، مسئله اصلی داشتن یک سبد سهام متنوع با اهداف مختلف بود؛ مثلاً شاید شما از ۹ سهم موجود در سبد خود، تنها روی سود تقسیمی (DPS) دو سهم حساب باز کرده‌ بودید. از طرفی به دلیل عدم توجه به تاریخ مجمع برخی از سهام خود، نماد بسته شده، به مجمع می‌رود، سودی را تقسیم می‌کند و چون تاریخ پرداخت تا زمان سرمایه‌گذاری‌تان فاصله زیادی دارد فراموش می‌کنید که DPS را بگیرید و به‌ این ‌ترتیب هزینه‌ای به شما تحمیل می‌گردد. یکی از مزایای مهم سامانه سجام کمک به سرمایه‌گذاران در این زمینه است. به این ترتیب برای هر سهمی که با آن به مجمع می‌روید و از آن سود تقسیمی طلب دارید در تاریخ اعلام ‌شده از سوی شرکت، وجوه مربوط به سود تقسیمی به ‌حساب «شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه» واریز می‌گردد. سپس این شرکت، وجوه مربوطه را به‌ حساب‌های اعلامی از سوی شما در این سامانه واریز می‌کند.

۳- امکان ویرایش سریع اطلاعات

اگر در گذشته، اطلاعات ثبتی شما نزد یک کارگزار – مانند آدرس محل سکونت یا شماره‌ حساب اعلامی و … – تغییر می‌کرد باید حتما موضوع را به تمام نهادهای بازار سرمایه مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا کارگزاری اعلام می‌کردید و شاید بابت این موضوع نیاز به مراجعه حضوری و صرف وقت داشتید که این خود موضوعی فرسایشی محسوب می‌شد. در حالی‌ که با راه‌اندازی سامانه سجام، می‌توانید به راحتی اطلاعات خود را ویرایش کنید.

۴- دسترسی به ‌تمام سرویس‌های بازار سرمایه مانند تغییر کارگزار ناظر

تصور کنید که در دو کارگزاری مختلف در حال معامله هستید و برنامه‌تان این است که سهم «ولساپا» را تنها از طریق کارگزاری «الف» انجام دهید. حالا اگر این موضوع را فراموش کرده و بخشی از سهام ولساپا را از طریق کارگزاری «ب» انجام دهید باید برای یکی کردن کارگزاری‌ها به کارگزاری «ب» مراجعه می‌کردید، گواهی سهام را می‌گرفتید و فرم تغییر کارگزار ناظر را پر می‌کردید تا بتوانید تحویل اوراق گواهی سهام ولساپا را به کارگزاری «الف» منتقل کنید. این در حالی است که با راه‌اندازی سامانه سجام تنها با انجام چند عملیات ساده این فرایند انجام خواهد شد.